|
|
 |
İnternet | |
İnternet Nedir?İnternet, tüm dunyayı kapsayan, 110 ülkeye dağılmış ve 2.000.000 dan fazla bilgisayarı birbirine bağlayan yaklaşık 5000 bilgisayar ağının toplamıdır. 1994 yılı başında yaklaşık 12 milyon İnternet kullanıcısı bulunmaktadır. İnternet genel bilgiye erişimi destekler ve elektronik posta (e-mail), konferans, bildiriler gibi konularda iletişim hizmetleri sağlar. Bütün bilgi ve servisler, İnternet'i oluşturan çeşitli ağlara dağıtılmıştır ve geçerli bir İnternet adresi ve fiziksel bağlantısı olan herhangi bir yerden ulaşılabilir durumdadırlar. Kuruluşlar İnternet'e iki ana nedenden dolayı bağlanmaktadırlar. Birincisi, İnternet yararlı bilgilere dünya çapında bir bağlanabilirlik ve erişim sağlar. İkincisi, İnternet'e bağlanmak, kuruluşlara özel bir geniş bölge ağı kurmaktan daha ucuza mal olmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri'nde İnternet'in işletimi federal yönetimlerce vergi mükelleflerinin vergilerinden karşılanmaktadır. İnternet'in kullanımı bir zamanlar araştırma, eğitim ve devlet kuruluşlarının etkinlikleriyle sınırlandırıldıysa da, son zamanlarda ticari kullanımı büyük oranda artmıştır. Bu gelişmeler, bazı gözlemcileri İnternet'in yakın gelecekte tamamıyla özelleştirileceği yolunda spekülasyonlara itmektedir. Böyle bir durumda İnternet kaynaklarına ulaşım kullanım fiyatlarına göre belirlenebilecektir.
Tarihçe İnternet'in ortaya çıkışı Amerikan Federal Hükümeti Savunma Bakanlığı'nın araştırma ve geliştirme kolu olan Savunma İleri Düzey Araştırma Projeleri Kurumu'na (DARPA- Defence Advanced Research Project Agency) dayanır. 1969'da çeşitli bilgisayar bilimleri ve askeri araştırma projelerini desteklemek için Savunma Bakanlığı ARPANET adında Paket Anahtarlamalı Ağ'ı oluşturmaya başladı. Bu ağ, ABD'deki üniversite ve araştırma kuruluşlarının değişik tipteki bilgisayarlarını da içererek büyüdü. 1973 yılında, ağ için bir protokol seti geliştirmek amacıyla Stanford Universitesi'nde (daha sonra BBN'in ve University College, London'in da dahil olduğu ) bir internetworking projesi başlatıldı. 1978'e kadar İletim Kontrol Protokolünün (TCP - Transmission Control Protocol) dört uyarlaması geliştirildi ve denendi. 1980'de bu küme sabitleşti ve ARPANET'e bağlı bilgisayarlar arasındaki iletişimi kolaylaştırdı. 1983'te tüm ARPANET kullanıcıları İletim Kontrol Protokolü/Internet Protokolü (TCP/IP Transmission Control Protocol/Internet Protocol) olarak bilinen yeni protokole geçiş yaptılar. O yıl TCP/IP, ARPANET'i de içeren Savunma Bakanlığı İnternet'inde kullanılmak üzere standartlaştırıldı. ARPANET 1990 Haziranında kullanımdan kaldırıldı. Yerini ABD, Avrupa, Japonya ve Pasifik ülkelerinde ticari ve hükümet işletimindeki omurgalar (backbone) aldı. ARPANET'in kaldırılmasına rağmen, TCP/IP protokolü kulanılmaya devam etti ve gelişti.
Standartlar TCP/IP protokol kümesinde yaklaşık 100 protokol bulunur. Bir çoğu, IP datagramlarının alt katman protokollerine nasıl taşınacağını gösterir. Setteki anahtar protokol'ler İletim Kontrol Protokolü (TCP), İnternet Protokolü (IP) ve Kullanıcı Datagram Protokolüdür (UDP- User Datagram Protocol). Uygulama servisleri içinde üç temel protokol bulunmaktadır : Bunlar virtual ( sanal ) terminal hizmeti veren TELNET protokolü, Dosya Aktarma Protokolü (FTP File Transfer Protocol) ve Basit Posta Aktarma Protokolüdür (SMTP-Simple Mail Transfer Protocol). Ağ yonetimi ise Basit Ağ Yönetim Protokolünce (SNMP-Simple Network Management Protocol) sağlanmaktadır. TCP/IP başından beri Yerel Ağ bağlantısı (LAN-Local Area Network), Yerel ve Geniş Bölge Ağları (LAN-WAN) bağlantısı, bilgisayar ağı yönetimi, ve bilgi servisi sağlanması gibi yeni ortaya çıkan konulara da hitap etmektedir. Protokol kümesi akla gelebilecek her tip bilgisayara destek vermektedir. TCP/IP`nin kaynak kodu genel ortamda bulunup, kullanımı teşvik edilmektedir. Ağ yönetimi açısından SNMP, İnternet'i oluşturan TCP/IP tabanlı ağların yönetiminde de-fakto standart durumundadır. SNMP istemci/sunucu (client/server) mimarisini kullanarak ceşitli ağ aygıtlarını işletmekte ve denetlemektedir. 1988'de kullanılmaya başladığından beri SNMP öylesine başarılı olmuştur ki bir çok ticari ağ işletmeni kendi özel İnternet'leri üzerindeki çeşitli Yerel Bölge Ağ elemanları için SNMP'yi kullanmaya başlamışlardır. Pek çok endüstri çözümleyicisi ise SNMP'nin yaygın kullanımını, OSI-tabanlı ağ yönetim sistemlerinin yavaş ilerleme nedeni olarak görmektedir. İşletmen ve Servis Sağlayıcı Kuruluşlar Son zamanlara kadar Amerika'da İnternet'e erişmenin en kolay yolu ya bir üniversitenin ya da bir devlet kuruluşunun şemsiyesi altında gerçekleşebiliyordu. Kullanıcılar, ücretsiz veya küçük bir bedel karşılığında anlaşma yaparak, bir adres elde edip İnternet'e bağlanabiliyorlardı. İnternet'in ağırlığının araştırma ve devlet projelerinden daha geniş ilgi alanlarına kaymasıyla beraber ağ işletmenleri ve servis sağlayıcıları da ticari erişim de dahil olmak üzere İnternet servislerini sunmaya başladılar. Örneğin, IBM, MCI Communications Corp. ve Merit Network Inc.'in oluşturduğu Gelişmiş Ağlar ve Servisler (ANS, Advanced Network and Services) adındaki bir konsorsiyum, NSFNET omurgası aracılığı ile İnternet'e bağlanmayi da içeren çeşitli hizmetler sunmaktadır. ABD'deki İnternet üzerindeki ana omurga olan NSFNET, Ulusal Bilim Vakfı (National Science Foundation) tarafından kurulmuştur. NSFNET'e bir geçit yoluyla (gateway) bağlanmak isteyen bölgesel ve devlet ağları, üniversitelerin veri tabanlarına erişmek isteyen bilgi sağlayıcıları ve firmalar ANS'nin müşterileri arasında yer alır. Türkiyede TR-NET (Türkiye İnternet Çalışma Grubu) TÜBİTAK ve ODTÜdeki merkezlerinden İnternet servisini tüm Turkiye'ye vermektedir. İnternet Kaynakları Haberler İnternet üzerindeki en yararlı kaynaklardan biri, çok sayıda konu içeren ilan tahtası sistemlerinin (BBS-Bulletin Board Systems) bir toplamı olan ağ haberleri'dir (Netnews). Haber grupları, bir ağaç yapısında düzenlenmiştir. Bu yapıdakı her bir kök bilim, sanat gibi ana bir konuya ayrılmıştır. Kökler de, her biri bir konu alanı belirleyen dallardan oluşur. Ağ haberleri UNIX tabanlı sistemlerde ortaya çıkmıştır. Rn, nn, trn ve xrn gibi UNIX programları ağ haberlerini okumak icin kullanılmaktadır. UNIX kullanıcısı olmayanlar, ağ haberlerini IBM PC ve uyumlularıyla, Machintosh ve VAX/VMS sistemlerinde okuyabilecek yazılım paketlerini kullanmaktadırlar. Pek çok yerel ilan tahtası da ağ haberlerine erişimi sağlamaktadır. İnternet kullanıcıları bir listeye üye olarak istedikleri konuda bilgi alabilirler. Liste yöneticileri periyodik olarak listelerindeki üyelere toplanılan bilgi paketlerini yollarlar. Bu elektronik posta (e-mail) listelerinin çoğuna Usenet aracılığıyla ulaşılabilir. Usenet 3500'den fazla konuyu içeren haber gruplarının sunulduğu genel bir BBS yapısıdır. Elektronik Posta İnternet dünyanın en büyük elektronik posta (e-mail) ağıdır. Bugün yaygın olarak kullanılan elektronik posta sistemleri arasında büyük farklar vardır. Buna rağmen, İnternet, kullanıcılarına mesajları okuma, saklama, gönderme, sıraya sokma ve yanıtlama gibi çeşitli hizmetler vererek kullanıcılarının dünyanın dört bir tarafı ile haberleşmesini sağlamaktadır. İnternet'in ani popülerliğinin nedeni aslında elektronik posta servislerinde sunduğu artan etkileşimli bağlantıdır. İnternet'te kullanıcı kodu bulunan bir kişi diğer İnternet kullanıcılarıyla olduğu gibi, Compuserve, BITNET, MCI, Applelink ve benzer posta sistemleri kullanıcılarıyla da elektronik posta iletişimi kurabilir. Benzer şekilde bu sistemlerin kullanıcıları da İnternet'i kendi aralarında bir iletişim yolu olarak kullanabilirler. Aynı zamanda, çeşitli yazılım şirketleri kişisel bilgisayarlardan oluşmuş Yerel Ağlar ve UNIX ortamları arasında da mesaj değişimi için geçityolu (Gateway) sağlamaktadırlar. Örneğin, Bilgisayar Posta Servisleri şirketi (Computer Mail Services, CMS), S-bridge adında, mesaj servisi veren posta ofislerini, SMTP tabanlı elektronik posta sistemlerine bağlayan bir geçityolu ürünü sunmaktadır. Bu ürün, Mesaj Kontrol Servisleri'ni (Message Handling Service, MHS) destekleyen kişisel bilgisayar tabanlı elektronik posta programlarıyla, UNIX işletim sistemindeki SMTP tabanlı elektronik posta programı arasında mesaj değişimini sağlamaktadır. MHS, kişisel bilgisayarlardan oluşmuş Yerel Ağlar'da kurulu olan en popüler elektronik posta sistemlerinin kullandığı sakla-ve-ilet (Store-and-Forward) teknolojisi'ni kullanmaktadır. CMS'in bir diğer gecityolu ürünü ise UNIX tabanlı makinalar icin M-bridge'tir. Bu ürün MCI Mail'i faks ve teleks servisleri ile birlikte SMTP tabanlı elektronik posta sistemlerine bağlamaktadır. Gerçek Zaman Uygulamaları (Real Time Applications) Elektronik postaya ek olarak, İnternet çeşitli gerçek zaman işlemlerini de desteklemektedir. Örneğin, Amerika'daki belli başlı üniversitelerdeki öğrenciler birbirleri ya da çevrim-içi programlarla 'etkileşimli oyunculuk benzetimleri' ve diğer etkinlikleri gerçekleştirmektedirler. Bu benzetimler gerçek ya da hayal ürünü olan politik veya tarihsel olaylardan oluşabilmektedir. Öğrencilerden varolan karakterlerden kendi rollerini seçmeleri istenir. Öğrenciler bu rolleri oynarken aynı zamanda derslerini de öğrenirler. Karar verme benzetimlerinde, öğrenciler çevreye en az etkisi olan çeşitli çevre ve inşaat problemleriyle karşı karşıya bırakılırlar. Buna örnek olarak verilebilecek bir program, Michigan Üniversitesi Eğitim Okulu'nda Etkileşimli İletişim ve Benzetimler Projesi dahilinde dokuz yıldır çalışmaktadır. Bu zaman içerisinde yirmi ülkedeki dörtyüz okuldan onikibinden fazla öğrenci programın çeşitli öğrenim benzetimlerine katılmıştır. Kütüphane Katalogları Bugün, İnternet üzerinde 300'e yakın kütüphane kataloğu bulunmaktadır. Bunlar arasında 100'den fazla koleksiyon, arşiv ve araştırma kütüphanesinin kataloglarını gösteren ve 40 milyondan fazla kaydı bulunan bir veri tabanına sahip Araştırma Kütüphaneleri Bilgi Ağı (RLIN) anılmaya değer bir örnektir. İnternet, Amerikan Kongresi Kütüphanesi'ne, Kolorado Üniversitesindeki 220,000 konu başlığına, Boston, Maine ve Harvard üniversitesindeki kütüphane kataloglarına erişimi sağlamaktadır. ABD içinde istediği kitabın yerini belirleyen bir İnternet kullanıcısı kendi yerel kütüphanesinden Kütüphaneler arası Ödünç Alma Programı'nı kullanarak bu kitabı ödünç alabilir. 1992 başlarında, Carneige Mellon Camp Üniversitesi, Amerika'da Dağıtık İşleme dayalı ilk elektronik kütüphane sistemlerinden birini kurdu. Sistem, bilgiyi tek bir anabilgisayar yerine yerleşkeye dağılmış olan server'larda saklamaktadır. Sistem, fakülte ve öğrencilere, odalarından dışarı bile çıkmadan, üniversite kütüphanesinde bulunan dökümanları edinme olanağı sağlamaktadır. Üniversite İnternet'e bağlanarak bazı kolleksiyonlarının tüm dünyadaki kullanıcılara ulaşmasını olanaklı kılmaktadır.
İnternete Erişim Yöntemleri İnternet'e, modemi ve kişisel bilgisayarı olan biri çok az bir ücret karşılığında bağlanabilir. Bir çok durumda istenilen servisin türüne göre BBS üzerinden dahi bir bağlantı temin edilebilir. Aynı şekilde, E-mail olanaklarını kullanan bir geçityolu sayesinde de İnternet'e bağlanılabilir. Örneğin, MCI Mail ve AT&T's Easy Link kullanıcıları elektronik posta mesajlarını İnternet üzerindeki herhangi bir adrese gönderebilirler. Fakat, bu dolaylı bağlantı yöntemleri, İnternet'in gerçek zaman uygulamalarını desteklemez. Kullanıcılar, İnternet'e çeşitli yollarla bağlanabilirler. Bağlantı şeklini, kullanıcının İnternet'e ne kadar sıklıkla bağlanacağı belirler. İnternet'e arada sırada bağlanan kullanıcılar dial-up hat kullanabilirler, ancak bu tip bağlantı sıklıkla bağlananlar için verimli değildir. Bu kullanıcılar, İnternet'e kiralik hatlar yada paket anahtarlamalı ağlar yoluyla bağlanmalıdırlar. Bağlantıların nasıl yapılabileceğine ilişkin ayrıntılı teknik bilgi ilerideki bölümlerde verilecektir. Terminal Erişimi Terminal erişimi, kullanıcının istediğinde İnternet'e dial-up tipi bağlantı yapmasını sağlar. ABDde herkese açık, NetCom (SanFrancisco), World (Brooklyn, MA) gibi kamu bilgisayarlarına, modem yoluyla dial-up terminal bağlantısı yapılabilir. Bütün İnternet servisleri ve kaynakları, bu bilgisayarlar vasıtasıyla kullanıcı ve erişim kısıtlamaları dahilinde, kullanıcıya açıktır. Bazı servislere erişmek için ise özel şifreler gerekmektedir. Ağ Erişimi TCP/IP'nin çalıştığı bir bilgisayar veya LAN server'la İnternet'in tüm fonksiyonlarına ulaşabilecek bir bağlantı gerçekleştirilebilir. İnternet'le bir ağ katmanı bağlantısı kurarak, bir bilgisayar veya server İnternet üzerindeki diğer bilgisayar ve server'larla iletişim kurabilir. TCP/IP yazılımı, çoğu UNIX tabanlı bilgisayarlarda işletim sistemi ile birlikte gelmektedir. MS-DOS tabanlı diğer sistemler için ise bu yazılımı paylaşılabilir ve ücretsiz yazılım olarak elde etmek mümkündür. Bilgisayarlarında TCP/IP çalıştıran kullanıcılar TELNET, FTP, IRC (Internet Relay Chat) ve diğer IP uygulamalarını doğrudan kullanabilirler. Böylelikle İnternet'le, bir terminal olarak dial-up bağlantı kurmak zorunda kalmazlar. Bu yöntem kullanıcılara tam bir IP bağlantısı sağladığı için, bir çok uygulamayı aynı anda çalıştırmak mümkündür. Örneğin, ayrı ayrı pencerelerde, iki FTP, iki TELNET ve bir IRC aynı anda çalıştırılabilir. Genel dial-up bağlantı hizmeti sunan bir servis sağlayıcı kuruluş aracılığı ile de IP bağlantısı kurmak mümkündür. Bilgisayar, TCP/IP'yi desteklemenin yanı sıra telefon hattı üzerinden haberleşmeyi sağlayacak geçerli bir protokolü de desteklemelidir. Coğu durumda, TCP/IP yazılımı dial-up bağlantı biçiminde ya Point-to-Point Protokolü (PPP)'nü ya da Serial Line IP Protokolü (SLIP)'nü kullanır. Herhangi bir kuruluş, Yerel Ağı'ndan kiralik hat bağlantısı yoluyla İnternet'e tam zamanlı, tam fonksiyonlu bir erişim isterse, İnternet servis sağlayıcı kuruluşa (Türkiye'de TR-NET) başvurmalıdır. |
|
İnternet Olanakları Genelde kullanılmakta olan İnternet olanakları IP bağlantısı gerektirmektedir. Bu olanaklardan bazılari FTP, TELNET, GOPHER, WWW, IRC ve WAIS'dir. Dosya Transfer Protokolü (FTP) Dosya Transfer Protokolü (FTP) bir veri yığınının (ASCII, EBCDIC, ve binary ) bir uç aygıttan diğerine iletimi için kullanılmaktadır. Bir dosyayı FTP kullanarak başka bir TCP/IP ağı üzerindeki kullanıcıya yollamak için o ağdaki bilgisayarda geçerli bir kullanıcı ismi ve şifresi gerekmektedir. İnternet 'anonim FTP' ye (anonymous FTP) destek vermekle birlikte bunu dosyayı yollamak için değil sadece okumak için verir. Bu durum, ağ üzerindeki her kullanıcıya postanın yollanmasını sağlayan SMTP yoluyla aşılabilir. Fakat SMTP sadece metin iletebildiği için diğer tip dosyalar gönderilmeden önce metin dosyasına çevrilmelidir. Daha sonra da alıcı tarafından tekrar eski haline çevrilir. Diğer taraftan elektronik postada kullanılan OSI X.400 standardı, kullanıcıya metin, grafik, teleks, fax, video, ve hatta ses yollamasına izin verir. Elektronik döküman değişimini (EDI-Electronic Document Interchange) de destekler. Ancak, bu uygulamalar diğer OSI uygulamaları gibi yeterli yayğınlığa ulaşmamıştır. OSI FTAM (dosya transfer, erisim ve yonetim) protokolü TCP/IP'nin FTP'sinden daha işlevseldir. Görüntü (Virtual) dosya saklama yeteneği sağlamasına ek olarak, FTAM kullanıcısı, tüm dosya yerine dosyanın bir kısmını da gönderebilir. TCP/IP ortamında da aynı düzeyde işlevsellik sağlamak için dosyaları parçalar halinde taşıyabilen Sun Microsystems'in Ağ Dosya Sistemi (NFS-Network File System) FTP yerine kullanılabilir. Bu özelliğinden dolayı NFS'in popülaritesi artmış ve firmalar NFS'i pek çok TCP/IP türüyle entegre etmişlerdir. TELNET TELNET aslında ARPANET için geliştirilmiş basit bir terminal emülasyon aracıdır. TELNET ağ-bağımsız bir virtual terminal aracılığıyla kullanıcı koduna sahip olduğu uzak bir TCP/IP yetenekli bilgisayara bağlanabilmeyi sağlar. Kullanıcı uzak TCP/IP bilgisayarındaki standart bağlanma işlemlerini izler ve o bilgisayara ait komutları kullanabilmek için uzak işletim sisteminin karakteristiklerini bilmek zorundadır. TELNET uzak terminallerin bir ana bilgisayara bağlanmasını, bağlanılan bilgisayarın işletim sistemine sanki yerel bir terminal bağlanıyormuş gibi göstererek sağlar. Coğu zaman TELNET full-duplex mod'da çalışır, yani aynı anda yollama ve alma yeteneği sağlar. TELNET protokolünün kullanıcı ve server işlemleri kendi aralarında mantıksal bir sıra izlerler. Kullanıcı TELNET programı, kullanıcı ile server arasında bir passthrough gibi çalışarak veri iletimini sağlar. Makinanın rölüne ve gücüne göre, TELNET'in hem kullanıcı hem de server olarak kullanılması sağlanabilir. Tek - görevliliğinden dolayı DOS işletim sistemini kullanan mikrobilgisayarlar genellikle TELNET'in kullanıcı tarafını kullanırlar. Diğer yandan, UNIX ve OS/2 işletim sistemini kullanan bilgisayarlar TELNET'i iki yönlu olarak kullanabilirler. Çünkü bunlar çok-görevli işletim sistemidirler. İnternet Relay Chat (IRC) İnternet Relay Chat (IRC) iletişim tahtası sistemlerinin gerçek zaman uygulamasıdır. Her çevrim içi kullanıcının girdisini konuya ilgisi olan ve konu baslığına ya da listesine üye olan diğer kullanıcılara yayınlayan bir konferans sistemidir. Liste güncel politik olaylar, profesyonel uğraşlar ya da haber paylaşımı gibi konularda odaklanabilir. Geniş Bölge Bilgi Server'ı (WAIS) WAIS (Wide Area Information Server), belli başlı konular için ayrılmış 80'den fazla server'dan metin, görüntü, ses ve düzenlenmiş veri olarak kodlanmış bilginin bulunması, saklanması ve alınması için kullanılan istemci/sunucu sistemidir. Kullanıcı arama işlemi için gerekli olan anahtar sözcükleri girer ve aramanın hangi kaynaklarda yapılacağını belirtir. WAIS platform gözetmeden doğal dildeki soruları kullanarak ilgili dokumanları arar. Arama başarılı olupta kullanıcının istediği bilgi getirildiği zaman, arama otomatik olarak yeni bilgiler elde etmek üzere yeniden başlatılabilir. Thinking Machines CORP. tarafından geliştirilen WAIS bir tek arayüzle kullanıcıların çeşitli tipteki veritabanlarına ulaşmasını sağlar ve Amerikan Kongre Kütüphanesi'nce kullanılan Z39.50 standart protokolünü kullanır.
İsimler ve AdreslerAdresleme stratejileriİlk bilgisayar sistemleri, kullanıcıların sayısal adresleri anlamaları ve kullanmaları temelinde tasarlanmışlardı (sistem tabloları, yazıcı ve teyp üniteleri gibi cihazlar vs.). Daha sonra ortaya çıkan sistemlerde harici cihazlar (yazıcı vs.) ve dosyalar daha anlaşılır sembolik isimler ile gösterilmeye başladı. Benzer bir değişiklikte ağ bağlantılarında yaşandı. Önce bilgisayarlar arası noktadan noktaya bağlı ağ teknolojisi ortaya çıktı ve alt seviye donanım isimleri makinaları tanımlamada kullanıldı. Ancak pek çok bilgisayarın birbiri ile bağlantısı gündeme geldiğinde üst seviye adresleme yapısına gereksinim doğdu. Kullanıcılar pek çok makinadan oluşan hesaplama ortamlarında makinaları tanımlamak için anlaşılır sembolik isimlere sahip bir adresleme yapısını talep ettiler. Bilgisayar sayılarının günümüze göre çok az olması sebebi ile başlangıçta sadece makinanın kullanım amacına yönelik bir adlandırma yöntemi kullanıldı (personel, araştırma, muhasebe, geliştirme vs.). Ancak makina sayısının artması ile sembolik yeni isimlerin bulunması ve tüm bu birbirine bağlı sistemlerin adlarının bir merkezden kontrolü zorlaşmaya başladı. Adresleme problemlerini en aza indirmek için, merkezi olarak bilgisayar isimlerinin kontrolü ve kayıdı yerine daha uygun bir sistem olarak sıradüzensel (hiyerarsik) ve otoritenin dağıtıldığı merkeziyetçi olmayan bir adresleme sistemi getirildi. Bu sistemde adresleme en genelden özele doğru yapılmakta ve her adres seviyesinin kontrolü yetkisi de dağıtılmaktadır. Bu yapıya 'Alan İsimlendirme Sistemi-Domain Name Sistem' veya kısaca DNS ismi verilmektedir. Alan (Domain) ismi birbirinden bir nokta (.) ile ayrılan, sıradüzensel seviyedeki alt isimler (subnames) dizisidir. Mesela ODTÜ Bilgisayar Merkezi Alan ismi olan cc.metu.edu.tr dört seviye ile gösterilir ve her bir seviyeye de Domain adı verilir. Örneğimizde en alt seviye olan 'cc' (Computer Center) Bilgisayar Merkezini göstermektedir. Üçüncu seviye 'metu', ODTU'nun Domain ismidir. Bir üst seviye 'edu' (Education) ise bu domain'in bir eğitim kurumuna ait olduğunu gösterir. En üst seviye 'tr' ise ISO (Internetional Standards Organization) tarafından belirlenen Türkiye'nin ülke kodudur. En üst seviyede kullanılan bazı domain isimleri asağıda listelenmistir : .com ticari kuruluşlar (commercial) .edu eğitim kuruluşları (education) .gov devlet kuruluşları (government) .mil askeri kuruluşlar (military) .net ağ organizasyonları (network) .ülke kodu ISO standart ülke kodu Kısacası isimler asağıdaki domain ve alt domain sıradüzensel yapıya göre verilir : Makine.altorganizasyon.organizasyon.domain |
|
Şekil 5.1 : Alan isimlendirme |
|
TCP/IP ve DNS Bilindiği gibi TCP/IP ağlarına bağlı olan her bilgisayarın ağ arayüzü 32-bitlik IP adresi ile tanımlanmaktadır. Ancak IP adreslerinin gündelik hayatta kullanımı ve hatırlanması pek pratik olmadığı için domain isimlendirme sistemi kullanılır. Aslında TCP/IP yazılımlarının ağ üzerindeki iletişimi sağlamak için isimlere ihtiyacı yoktur, isim yapısı ağ kullanıcılarının hayatlarını kolaylaştırmak için ortaya çıkarılan bir yöntemdir. Kullanıcının tercihine göre IP numaraları veya isimler kullanılabilir. Mesela : % telnet 144.122.199.20 % telnet knidos.cc.metu.edu.tr komutlarının her ikiside aynı işlevselliktedir. Her ikisinde de ODTÜ'de bulunan bir bilgisayara uzaktan bağlanmak için gerekli komut girilmektedir. Her iki durumda da bağlantı IP numarası kullanılarak yapılır. İsim ile bağlantı durumunda sistem önce bilgisayar ismini (knidos.cc.metu.edu.tr) IP numarasına çevirir ve daha sonra bu numaraya bağlantıyı sağlar. Dikkat edilirse bu sistem sayesinde makinanın IP adres değişiklikleri kullanıcıyı hiç etkilememektedir. İsimler ve adresler arasındaki ilişkiyi sağlayan sistemleri ve programları kurup çalıştırmak sistem sorumlularının görevidir.
|
|
Şekil 5.2 : Marmara Üniversitesi'nin internet sayfası |
Şekil 5.3 : Turk Net'in internet sayfası |
|
Şekil 5.4 : Yahoo'nun internet sayfası |
|
Windows'ta internet ayarları hakkında bilgi için tıklayınız |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
